Manda Islahı ve Yetiştiriciliği Paneli Konuşması
Kıymetli misafirler, değerli mesai arkadaşlarım, değerli katılımcılar; Hepinizi saygıyla, sevgiyle, muhabbetle selamlayarak her zaman olduğu gibi sözlerime başlamak istiyorum.
Damızlık manda yetiştiricileri birliğinin bu düzenlemiş olduğu Tarım Müdürlüğü ile beraber düzenlemiş oldukları bu toplantıya toplantının ilimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum ve bu konuda bizi bilgilendirecek hocalarıma da şimdiden başarılar diliyorum.Ben bir köylü çocuğu olarak manda ile ilgili bilgilerim sadece köylü çocuğu almamdan öte geçmiyor bunu itiraf etmeliyim. Bizim küçükken mandalarımız vardı yani çamışlarımız veya sizin deyiminiz ile gömüşlerimiz var idi. Yaklaşık 1 ahır dolusu mandamız vardı. Annem akrabalarımıza yakınlarımıza manda kaymağı ikram ederdi veya yapardı babam götürürdü onu ikram ederdi. Şehre götürürdü manda kaymağını. Oradan hatırımda kaldığı şekli ile mandalar bizim için çamışlar bizim için fevkalade kıymetli varlıklardı. Onlar fevkalade yüzümüzü ak eden hayvanlardı ve o büyük gövdelerine rağmen çok uysallardı. Ben yüzmeyi de o mandaların sırtında öğrendim. Fırat nehrinde sırtlarına binerdim hayvanların. O kadar uysal hayvanlar ki hiç şey yapmazlardı yani sırtıma bir insan bindi bunu düşüreyim diye aklına bir şey gelmeden fıratı karşıdan karşıya geçerlerdi bizde onların sırtında. Hatta Babam rahmetli oldu şimdi de anlatırdı hayat hikayesini. Ben derdi yavrum Ruslar Erzincan’ı işgal etmişler. 1 sene kaldıktan sonra Bolşevik ihtilalinden sonra çekilmişler. Çekilirken de Fırat’ın üzerindeki köprüleri sökmüş gitmişler tabi harp şartları. Fırat’ta o sene biraz coşmuş. Karşıdan karşıya diyordu ki ben manda ile geçerdim. Bizim çamışın sırtına biner geçerdim Fırat’ın karşısına , çünkü köprü yoktu diye anlatırdı.
Mandalar bizim hakikaten dediğim gibi benim çocukluğumda köyde hayatımızda çok büyük yer eden hayvanlar . Tabi kitaplardan okuyoruz ki sütü oldukça makbul. Hocalarımız mutlaka detaylarını anlatacaklar. Yani kalsiyum yönünden, fosfor yönünden,protein yönünden zengin sütleri var işte. Ama süt verimi biraz az efendim. Fakat dediğim gibi beslenmeleri, yetiştirilmeleri fevkalade kolay hayvanlar, insana saygılı hayvanlar. Fevkalade uyumlu hayvanlar. Ben mesela sürüye katardık onları sabah, akşam evin yolunu gayet rahat tanırlar ve doğru gelir yerlerine de yanaşırlardı bağlayacağımız yere doğrudan yanaşırlardı o kadar uysal hayvanlardır.
Ben sözlerimi uzatmayacağım. Bu hayvanların nesli giderek tükeniyor tabi. Ben İskoçya’da bulundum, İsviçre’de, Belçika’da İngiltere’de bulundum. Oralarda peynirin 40-50 çeşidi 100 çeşidini belki gördüğümü söylesem abartılı olduğunu sanmayın. Ama bizim ülkeye döndüğümde 88 de İngiltere’ye gitmiştim. Döndüğümde bizim ülkede doğru dürüst peynir çeşidi yoktu. Ama şimdi Allah’a şükür şimdi bizde de 10-15 çeşit herhalde marketlerimizde peynir var. Bunlardan en kıymetlilerinden biride tabi manda peyniri. Manda peyniri bizim marketlerde halen var mı yok mu bilmiyorum. Ama İtalya’nın Mozerella peyniri işte manda sütünden yapılan peynir ve dünyaca çok ünlü makbul bir peynir.O açıdan mandayla ilgili, çamışlarla ilgili hocalarıma fırsat vermek ve onları dinlemek üzere sözlerimi burada kesiyorum.
Hepinize tekrar toplantının hayırlı olmasını diliyor, hepinize saygılar sunuyorum sağ olun.
